Co do zasady każda osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, w przypadku, gdy jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń, zobowiązana jest do opłacania składek ZUS. W związku z tym, wraz z rozpoczęciem wykonywania działalności, początkujący przedsiębiorca podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowemu, zdrowotnemu i wypadkowemu, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Zobacz, jakie składki ZUS zobowiązani są płacić początkujący przedsiębiorcy.

Ulga w płaceniu składek ZUS dla początkujących przedsiębiorców

Osoby prowadzące działalność gospodarczą po zakończeniu korzystania z ulgi na start lub rezygnując dobrowolnie z tej ulgi mają prawo do opłacania, przez okres dwóch lat (24 miesięcy) od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne. Opłacając najniższe możliwe składki ZUS, trzeba pamiętać o tym, że również w przyszłości otrzymywane świadczenia z tego tytułu będą należeć do najniższych.

Ulga ta nie dotyczy przedsiębiorców, którzy w ramach swojej działalności świadczą te same usługi na rzecz byłego pracodawcy, które świadczyli przez dwa lata przed dniem rozpoczęcia tej działalności. Z ulgi natomiast mogą skorzystać ci, których wcześniej łączył z byłym pracodawcą stosunek pracy, ale w poprzednim i obecnym roku podatkowym nie byli pracownikami jego firmy. Ponadto osoby, które chcą skorzystać z preferencyjnego wymiaru składek, muszą zadeklarować, iż 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej nie prowadziły innej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Kto nie może skorzystać z preferencyjnych warunków opłacania składek?

wspólnicy spółki jawnej, komandytowej oraz partnerskiej,
osoba, która jest wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o.
twórcy i artyści.

Składki ZUS dla początkujących przedsiębiorców

1. Ubezpieczenie społeczne – w 2020 r. minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą wynosi 780 zł, czyli 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (30% x 2600 zł = 780 zł).

W związku z powyższym poszczególne składki ZUS na ubezpieczenie społeczne wynoszą:

ubezpieczenie emerytalne – 152,26 zł (19,52%),
ubezpieczenie rentowe – 62,40 zł (8%),
ubezpieczenie wypadkowe – 13,03 zł (1,67% dla firm ubezpieczających do 9 osób) – z zasady stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest indywidualnie ustalana dla każdego płatnika (od 0,67% do 3,33 %),
dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – 19,11 zł (2,45 %).

Łączna miesięczna suma składek (wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) w 2020 roku wynosi 246,80 zł.

Oczywiście, jeśli rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej lub przejście na składki preferencyjne nastąpiło w środku miesiąca, wówczas minimalna podstawa ulega proporcjonalnemu obniżeniu (kwotę minimalnej podstawy dzieli się przez liczbę dni danego miesiąca i mnoży przez dni, w których opłacało się składki i podlegało się ubezpieczeniom (np. prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczęto 12 czerwca, wówczas 782 zł / 30 dni x 19 dni = 494 zł).

2. Ubezpieczenie zdrowotne – podstawą wymiaru tej składki jest kwota, która nie może być niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale ubiegłego roku (wliczając w to wypłaty z zysku). Wysokość składki zdrowotnej obowiązującej w 2020 roku wynosi 362,34 zł.

Wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% podstawy. Ważną informacją jest, iż jej część można odliczyć od podatku. Stawka ta wynosi 7,75% z podstawy wymiaru.

W przeciwieństwie do ubezpieczenia chorobowego nie stosuje się tu zasady proporcjonalności, jeśli prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczęło się w połowie miesiąca.

3. Fundusz Pracy – podstawą wymiaru składki na Fundusz Pracy jest ta sama kwota, która obowiązuje przy wyliczaniu składek na ubezpieczenia społeczne, jednak bez rocznego ograniczenia (o nim piszemy poniżej). Czyli – osoby prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacać składki ZUS na Fundusz Pracy tylko wtedy, gdy ustalane są one od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i wynoszą w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej, która korzysta z preferencyjnych zasad opłacania składek, nie musi opłacać Funduszu Pracy, ponieważ jej podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. jest to 2600 zł). Co więcej, przedsiębiorcy: kobieta po 55 roku życia oraz mężczyzna po 60 są zwolnieni z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy.

O czym należy pamiętać?

Niektórzy przedsiębiorcy zgłaszają do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne kwotę wyższą niż minimalna. Jednak wówczas muszą pamiętać, że:

roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie może być wyższa niż trzydziestokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia,;
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w 2020 r. nie może przekraczać miesięcznie kwoty 13 067,50 zł.
prawo do zasiłku na czas niezdolności do pracy z powodu choroby otrzymuje się na podstawie ubezpieczenia chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego polegania temu ubezpieczeniu.

Zgłoszenie przedsiębiorcy do ZUS

Osoba fizyczna rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej zgłasza ten fakt jedynie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W tym celu składa wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej na druku CEIDG-1. Następnie wniosek wraz z kopią wpisu przesyłany jest do ZUS. Ten na podstawie danych z otrzymanego wniosku sporządza za przedsiębiorcę zgłoszenie płatnika składek (druk ZUS ZFA). Do wniosku CEIDG przedsiębiorca może dodać jako załącznik odpowiednie deklaracje zgłoszeniowe lub jeżeli tego nie zrobi musi samodzielnie zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenia tego dokonuje się w ZUS na formularzu:

ZUS ZUA – jeśli przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu lub
ZUS ZZA – jeśli przedsiębiorca podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zgłoszenia siebie do ubezpieczeń przedsiębiorca dokonuje w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności. Deklaracje zgłoszeniowe mogą być wypełnione i przekazane łącznie z wnioskiem CEIDG-1.

Natomiast przedsiębiorcy po zakończeniu/zrezygnowaniu z ulgi na start chcą skorzystać ze składek preferencyjnych wówczas powinni złożyć w ZUS deklaracje ZUS ZWUA (wyrejestrowanie z ulgi na start). Następnie w celu przystąpienia do opłacania składek preferencyjnych składają ZUS ZUA lub ZZA.

Termin opłacania składek ZUS

Osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie regulują ją do 10. dnia następnego miesiąca. Natomiast, jeśli przedsiębiorca zgłasza do ubezpieczeń również inne osoby (współpracownika, pracownika lub zleceniobiorcę), wówczas składki ZUS za obecny miesiąc opłaca do 15. dnia następnego miesiąca.

Rozliczanie składek

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne wykazuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, która powinna zostać złożona do 10. dnia bieżącego miesiąca za miesiąc poprzedni. Początkujący przedsiębiorcy korzystający z preferencyjnych zasad opłacania składek są zwolnieni ze składania deklaracji za kolejny miesiąc, ale tylko pod warunkiem, że w poprzednim miesiącu wykazali, iż opłacają składki ZUS na preferencyjnych warunkach.

Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą w trakcie miesiąca powinny złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych deklarację ZUS DRA za ten miesiąc oraz miesiąc kolejny.

Każdy początkujący przedsiębiorca powinien jak najszybciej przyswoić sobie informacje związane ze składkami ZUS, ponieważ niezgłoszenie się do ZUS pociąga za sobą określone konsekwencje. Należy pamiętać o tym, iż ubezpieczenia społeczne, wypadkowe i zdrowotne są obowiązkowe i trzeba systematycznie opłacać składki na nie. Na ubezpieczenie chorobowe również należy regularnie opłacać składki, mimo iż jest dobrowolne, ponieważ opłacenie ich po terminie lub w niepełnej wysokości powoduje, że ubezpieczenie chorobowe ustaje natychmiast od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składki ZUS nie zostały opłacone.

Źródło: poradnikprzedsiebiorcy.pl